Gebelik planı yaparken ya da gebelik haberi alan pek çok anne baba adayı için bebeğin cinsiyetinin ne olduğu merak konusudur. Günümüzde bu merak çoğunlukla anne ve babanın hevesiyle alakalı olsa da geçmişte ve farklı toplumlarda bebeğin cinsiyetine yüklenen anlamlar daha farklı olabilmekteydi.
Ataerkil toplumlarda erkek çocuğunun kıymetli görülmesi sebebiyle aileden sürekli beklenen erkek çocuk haberinin muhatabı anneler olarak görülmüştür. Fakat geçmiş günlerde bilgi noksanlığıyla yapılan bu yorumlar gerçeğin dışında olmaktadır. Gelişen tıp vebiyoloji biliminin ışığında artık bebeğin cinsiyetinin tamamen annedeki yumurtayı dölleyen spermin x kromozumuna mı yoksa y kromozomuna mı sahip olduğuyla alakalı olduğuyla alakalı olduğunu göstermiştir. Yani beeğin cinsiyetini belirleyen babanın hücreleridir.
Cinsiyet Kromozomlarla Mı Belirlenir?
Cinsiyet kromozomal bir sonuçtur. İnsan yapısında bulunan 46 kromozomdan ikisi cinsiyet belirleme kromozomlarıdır. Kadınların cinsiyet belirleme kromozomları XX iken, erkeklerin cinsiyet belirleme kromozomları XY dir. Anne ve baba adayının ortak ürünü olan bebek annesinden 23 babasından 23 kromozom alırken, annenin yumurtası her halükarda X kromozomu taşımaktadır. Babadan gelen sperm hücresi ise X kromozumu ya da Y kromozumunu taşıyabilir.
Sperm hücresi hangi cinsiyet belirleme kromozumunu taşıyorsa bebeğin de cinsiyeti o olmaktadır. Şayet sperm hücresinde X kromozomu varsa bebek annesinden de X kromozomunu alarak XX yani dişi, Y kromozomu taşıyorsa Annesinden yine X kromozomu alarak XY yani erkek cinsiyetinde olur.
Çevresel faktörler Cinsiyeti Etkiler Mi?
Çevresel faktörlerin cinsiyeti belirlemedeki rolü dolaylı yoldan olmaktadır. Cinsel ilişki ve döllenme arasında geçen zaman bir çevresel faktör olarak dolaylı etkileyici olabilmektedir.
X kromozomuna sahip olan spermlerin hareketleri yavaş fakat dayanıklılıkları yüksektir. Y kromozomuna sahip olan spermler ise oldukça hızlı fakat ömürleri kısadır. Bu sebeple cinsel ilişki yaşanılan zaman ile yumurtanın salınımı ve döllenmesi arasında geçen süre kısaysa bebeğin erkek olma olasılığı daha yüksek olurken, bu süre uzadıkça bebeğin cinsiyetinin kız olması ihtimali artmaktadır.
Zaman dışında rahim içerisindeki pH dengesi de X ya da Y kromozomuna sahip olan spermlerden bazıları için daha dezavantajlı olabiliyorken bazılarını ise avantajlı bir konuma getirebilmektedir.
Hala yapılan çalışmalar ve belirgin bir korelasyon bulunamasa da bazı kaynaklara göre baba adayının beslenme ve yaşam tarzı cinsiyeti etkileyebilmektedir Fakat bu bilgi herhangi bir kanıtlanmış çalışmaya dayanmamaktadır.
Cinsiyeti Seçmek Mümkün Müdür?
Doğal yollarla gelişen gebeliklerde takvim ve ovülasyon dönemi planlaması gibi kesin sonuç vermeyecek yöntemler dışında bebeğin cinsiyetini belirlemek mümkün değildir. fakat ilerlemiş tıp yöntemleri sayesinde bu mümkün olabilmektedir.
Tüp bebek yöntemiyle gebelik planlayan ailelerde toplanan yumurtalar ile yapay ortamda gerçekleştirilen döllenmede kullanılan spermlerin cinsiyeti seçilerek implantasyon gerçekleştirilebilmektedir. Buna Preimplantasyon Genetik Tanı yöntemi denilmektedir.
Fakat PGT yöntemi ile cinsiyet belirlemek etik açıdan oldukça tartışmalı bir konu olmaktadır. Özellikle tek kromozom üzerinden taşınan bazı hastalıkların önlenmesi açısından oldukça önemli bir gelişme olan bu yöntem devletler nezdinde ortak bir karara bağlanmamıştır. Bazı ülkeler bu konuya daha açık şekilde yaklaşırken pek çok ülkede ise bu işlem yasaklanmıştır. PGT yöntemi ile cinsiyet belirleme işlemi yapılması ülkemizde de yasaktır.
Kadın Hastalıkları Doğum Ve Tüp Bebek Uzmanı